औरंगाबाद : मराठवाड्यातील लघु, मध्यम, मोठ्या प्रकल्पांसह विविध नद्यांवरील बंधाऱ्यातील उपयुक्त पाणीसाठा झपाट्याने घटत आहे. ८७३ प्रकल्पांमध्ये केवळ ४१ टक्के उपयुक्त पाणी शिल्लक आहे. लघु - मध्यम मिळून ११० प्रकल्प कोरडेठाक आहेत. दुसरीकडे १९७ लघु-मध्यम प्रकल्पातील पाणीसाठा जोत्याखाली गेला आहे. 

मराठवाड्यातील सर्वाधिक संख्येने असलेल्या ७४९ लघू प्रकल्पांतील उपयुक्त पाणीसाठ्याची अवस्था दयनीय आहे. या प्रकल्पांमध्ये केवळ १६ टक्के उपयुक्त पाणी आहे. त्यापाठोपाठ ७५ मध्यम प्रकल्पांतही २६ टक्केच उपयुक्त पाणी आहे. अकरा मोठ्या प्रकल्पांपैकी मांजरा, निम्न दुधना, सिना कोळेगाव या तीनही प्रकल्पांत उपयुक्त पाणी नाही. दुसरीकडे निम्न तेरणा प्रकल्पात केवळ १४ टक्के, तर विष्णुपुरीतही २८ टक्के उपयुक्त पाणी आहे. 

जायकवाडीत ६० टक्के, सिद्धेश्वर ६३, येलदरी ७३, उर्ध्व पेनगंगा ४९, निम्न मनारमध्ये ५९ टक्के पाणी आहे. औरंगाबाद जिल्ह्यातील ९३ लघु प्रकल्पांत उपयुक्त पाणी नाही. जालना जिल्ह्यातील ५७ लघु प्रकल्‍ंपात ११ टक्के, बीड जिल्ह्यातील १२६ लघु प्रकल्‍पात २१ टक्‍के, लातूर जिल्ह्यातील १३२ लघु प्रकल्‍पात २३, उस्मानाबादमधील २०५ लघु प्रकल्प ११ टक्के, नांदेडमधील ८८ लघु प्रकल्पांत ३४ टक्के, परभणीतील २२ लघु प्रकल्ं‍पात २०, हिंगोलीतील २६ लघु प्रकल्पांत २६ टक्के उपयुक्त पाणी आहे. 

मध्यम प्रकल्पांची अवस्थाही नांदेड जिल्हा वगळता फारशी समाधानकारक नाही. औरंगाबादमधील १६ मध्यम प्रकल्पांत २३ टक्के, जालन्यातील ७ प्रकल्पांत १७ टक्के, बीडमधील १६ प्रकल्पांत ३० टक्के, लातूरमधील ८ प्रकल्पांत ११ टक्के, उस्मानाबादमधील १७ प्रकल्पांत १९ टक्के, परभणीतील २ प्रकल्पांत ४४ टक्के, तर नांदेडमधील ९ मध्‍यम प्रकल्ं‍पात ५३ टक्के उपयुक्त पाणी आहे, अशी माहिती जलसंपदा विभागातर्फे देण्यात आली. 

तीन जिल्ह्यांतील ८ मध्यम प्रकल्प कोरडे 

कोरड्या ८ मध्यम प्रकल्पांत औरंगाबाद, लातूर जिल्ह्यातील प्रत्येकी २, तर बीड जिल्ह्यातील ४ मध्यम प्रकल्पांचा समावेश आहे. कोरड्या पडलेल्या १०२ लघु प्रकल्‍पांत औरंगाबाद व बीड जिल्ह्यातील प्रत्येकी २८, जालन्यातील १२, लातूरमधील १५ व उस्मानाबादमधील १९ लघु प्रकल्पांचा समावेश आहे. जोत्याखालील मध्यम प्रकल्पांत औरंगाबादमधील ३, जालना व लातूरमधील प्रत्येकी २, बीडमधील ४ व उस्मानाबाद जिल्ह्यातील ५ मध्यम प्रकल्पांचा समावेश आहे.