कठोरा (ता. जि. जळगाव) हे तापी नदीच्या काठावरील गाव असून, केळी हे प्रमुख पीक आहे. येथील श्रीकांत व पुरुषोत्तम पांडुरंग पाटील या दोघा बंधूंची २८ हेक्‍टर शेती आहे. ते केळीचे खत व्यवस्थापन करताना हिरवळीची खते, पाचट व पीक अवशेषाचे आच्छादन, सेंद्रिय खते आणि रासायनिक खते यांची सांगड घालतात. यामुळे केळीचा घट २२ किलोपर्यंत मिळत असून, गेली अनेक वर्षे ही उत्पादकता टिकून आहे.

शेतकरी ः श्रीकांत व पुरुषोत्तम पांडुरंग पाटील गाव ः कठोरा (ता. जि. जळगाव) पीक ः केळी एकूण क्षेत्र ः २८ हेक्टर श्रीकांत यांनी कृषी विषयातील पदव्युत्तर पदवी घेतली असून, ते पिकाची लागवड व खतांचे नियोजन पाहतात. दरवर्षी ४० - ४० हजार केळी खोडे लागवडीचे नियोजन असते. आगाप (अर्ली) कांदे बहार केळी ते घेतात. त्यांची काळी कसदार जमीन आहे. केळी लागवडीपूर्वी जमिनीत जूनमध्ये धैंचांची धूळपेरणी करतात. जुलैअखेर धैंचा ट्रॅक्‍टरच्या साह्याने जमिनीत गाडून घेतात. एकरी किमान तीन ट्रॉली शेणखत वापरतात. त्यावर ऑगस्टमध्ये केळीची लागवड करतात. लागवडीनंतर एक हजार खोडांना चार गोण्या सिंगल सुपर फॉस्फेट टाकले जाते. महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाच्या शिफारशीप्रमाणे दोन डोस संयुक्त खतांचे दिले जातात. यात निंबोळी पेंडचे प्रतिहजार रोपाला एक गोणी या प्रमाणात मिसळली जाते. पहिले तीन डोस मोकळ्या स्वरूपात झाडानजीक टाकले जातात. रासायनिक खते दिल्यानंतर लागलीच मिनी ट्रॅक्‍टरने त्यात हलकी आंतरमशागत केली जाते. यामुळे खतावर माती पडून, खतांचा कार्यक्षम वापर होण्यास अनुकूल स्थिती तयार होते. मग केळीची बांधणी झाल्यानंतर प्रतिहजारी झाड एक ट्रॉली या प्रमाणात उसाचे पाचट नैसर्गिक आच्छादन जमिनीवर टाकले जाते. यानंतर सर्व खते द्रव स्वरुपात व्हेंच्युरीने सोडली जातात. त्यात केळी निसवणीच्या वेळेस एक हजार झाडांना एक लीटर पीएसबी व एक लिटर ॲझेटोबॅक्‍टर सोडले जातात.

संपर्क ः श्रीकांत पाटील, ९९२३४१५४०२