Swarali Pawar
लम्पी झालेल्या जनावराला निरोगी जनावरांपासून तात्काळ वेगळे ठेवावे. शक्य असल्यास स्वतंत्र गोठ्यात ठेवून त्याची काळजी स्वतंत्र व्यक्तीने घ्यावी. एकच व्यक्ती असल्यास बाधित जनावरांना हाताळल्यानंतर हात-पाय नीट धुवावेत.
लम्पी रोग गोमाशी, गोचीड आणि डासांमुळे पसरतो, त्यामुळे गोठा नेहमी स्वच्छ आणि कोरडा ठेवणे आवश्यक आहे. कीटकनाशकांची नियमित फवारणी करावी आणि गोठ्यात किंवा परिसरात पाणी साचू देऊ नये. स्वच्छतेमुळे रोगाचा प्रसार मोठ्या प्रमाणात कमी करता येतो.
रोगाचा प्रसार वाढत असताना जनावरांची वाहतूक धोकादायक असते. बाजारात जनावरे नेणे किंवा नवीन जनावरांची खरेदी करणे टाळावे. यामुळे रोग एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी जाण्याची शक्यता कमी होते.
लम्पीची लक्षणे दिसताच तात्काळ पशुवैद्यकीय दवाखान्याशी संपर्क साधावा. पशुवैद्यांनी दिलेली औषधे आणि उपचार पूर्ण करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. लवकर उपचार केल्यास जनावर बरे होण्याची शक्यता वाढते.
लम्पीमध्ये जनावरांची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढणे फार महत्त्वाचे असते. यासाठी आहारात २/३ भाग वैरण आणि १/३ भाग पशुखाद्य ठेवावे. दररोज ५० ग्रॅम चिलेटेड खनिज मिश्रण दिल्यास जनावरांची ताकद आणि प्रतिकारशक्ती सुधारते.
जनावर कमकुवत होऊ नये म्हणून ऊर्जायुक्त आणि सहज पचणारे खाद्य देणे आवश्यक आहे. उच्च गुणवत्तेचे पशुखाद्य, खळ आणि पुरेशी हिरवी वैरण द्यावी. चांगल्या आहारामुळे उपचाराचा प्रभावही अधिक चांगला दिसतो.
लम्पीचा प्रसार थांबवण्याचा सर्वोत्तम उपाय म्हणजे लसीकरण. निरोगी जनावरांना तात्काळ गोट पॉक्स लस देणे आवश्यक आहे. लसीकरण झालेल्या जनावरांमध्ये रोगाचा धोका मोठ्या प्रमाणात कमी होतो.
लम्पीवर योग्य वेळी उपाययोजना आणि काळजी घेतली तर मोठे नुकसान टाळता येते. स्वच्छता, विलगीकरण, योग्य आहार आणि लसीकरण यांना प्राधान्य द्या. सजग राहा आणि आपल्या पशुधनाचे रक्षण करा.