Mahesh Gaikwad
शेतीला पूरक धंदा म्हणून अनेक शेतकरी दुग्ध व्यवसायाला प्राधान्य देतात. गेल्या काही वर्षांत पशुपालनाला मोठ्या प्रमाणात प्रोत्साहन दिले जात आहे.
दुग्ध व्यवसायात दूध उत्पादनात सातत्य राहणे महत्त्वाचे असते. यासाठी जास्त उत्पादन देणाऱ्या गायी-म्हशी पाळण्याकडे शेतकऱ्यांचा कल असतो.
जास्त दूध उत्पादनासाठी अनेक शेतकरी संकरित गायी पाळतात. मात्र, गायीच्या दुधापेक्षा म्हशीच्या दुधाला जास्त मागणी असते.
योग्य व्यवस्थापन आणि आहारामुळे दूध उत्पादनात सातत्य राखता येते. आज आपण अशाच जास्त दूध देणाऱ्या टॉप ३ म्हशींच्या जाती पाहणार आहोत.
अनेक पशुपालकांच्या गोठ्यात मुऱ्हा जातीच्या म्हशींची संख्या तुलनेने जास्त दिसते. ही म्हैस एका वेतात १८०० ते २००० लिटरपर्यंत दूध देते.
मुऱ्हानंतर मेहसाना ही म्हशीची जात जास्त दूध देण्यासाठी प्रसिध्द आहे. शेतकरी दुग्ध व्यवसायासाठी ही म्हैस पाळू शकतात.
पंढरपुरी म्हैस ही देखील जास्त दूध उत्पादनासाठी प्रसिध्द आहे. ही म्हैस एक वेतात साधरणपणे १५०० ते १८०० लिटरपर्यंत दूध देते.