sandeep Shirguppe
कोल्हापूर जिल्ह्यात धरणगुत्ती रमेश लंगरे १८ वर्षांच्या नोकरीवर राजीनामा देत घरचा दुग्ध व्यवसायाला हातभार लावत लाखो रुपयांचा व्यवसाय उभा केलाय.
व्यवसाय सातत्य, सचोटी, प्रामाणिकपणा व पारदर्शीपणा ठेवत सुमारे ५० जनावरांचा गोठा लंगरे यांनी केला आहे.
विशेष म्हणजे एकाही मजुराची मदत न घेता पत्नी सविता, मुलगा ओंकार व स्‍वप्नील यांच्या मदतीने हा व्यवसाय त्यांनी यशस्वी केला आहे.
बंदिस्त स्वरूपात असलेल्या या गोठ्याचे बांधकाम तीन भागांत आहे. म्हैसाणा, मुऱ्हा, पंढरपुरी अशा १६ व २६ एचएफ गायी आहेत. बाकी वासरे आहेत.
व्यवसायाचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे बहुतांश सर्व जनावरांची पैदास गोठ्यातच केली आहे. सकाळी साडेपाचच्या सुमारास कामांना सुरुवात होते.
गायीच्या दुधाच्या धारा यंत्राद्वारे तर म्हशीच्या दुधाच्या धारा हाताने काढल्या जातात. कोणतेही कामे ठरवून न घेता पडेल ते काम करण्याची तयारी संपूर्ण कुटुंबाची असते.
जनावरांना संतुलित व बारमाही चारा मिळावा यासाठी विविध चाऱ्यांची लागवड दोन एकरांत केली आहे. यात मका, हत्तीगवत आदींचा समावेश आहे.
लंगरे यांनी जनावरे संगोपनाकडे केवळ व्यवसाय म्हणून न राहता सामाजिक बांधिलकी देखील जपली आहे. आपल्याकडील २५ जनावरे शेतकऱ्यांना विनाशुल्क दिली आहेत.
भाकड काळ वाढून दूध संकलन कमी होऊ नये यासाठी भाकड जनावरे व दूध देणारी जनावरे यांचे वर्षभर संतुलन राखले जाते.
गायीचे ३०० लिटर, तर म्हशीचे ८० लिटरपर्यंत दूध संकलित होते. यामध्ये म्हैशी ९ पासून १८ लिटरपर्यंत दूध देतात तर गायी १८ पासून २६ लिटरपर्यंत दूध देतात.
गोकुळ दूध संस्थेच्या मदतीने लंगरे यांनी जोतिर्लिंग सहकारी दूध संस्थेची स्थापन केली आहे. या संस्थेव्यतिरिक्त घरगुती रतिबासाठीही दुधाचा पुरवठा स्वतः लंगरे करतात.
दर दहा दिवसांनी सुमारे दीड लाख रुपयांचे बिल निघते. सर्व खर्च वजा जाता ३० ते ४० टक्के नफा मिळतो. वर्षाला सुमारे १२५ ट्रॉली शेणखत मिळते.