Swarali Pawar
या तणामुळे पिकांची वाढ खुंटते, उत्पादन कमी होते आणि जमिनीतले उपयुक्त सूक्ष्मजीवही नष्ट होतात. याशिवाय कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भाव वाढतो, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे नुकसान वाढते.
फक्त एक उपाय पुरेसा नाही. मशागती, यांत्रिक, जैविक आणि रासायनिक उपाय एकत्र वापरल्यासच लव्हाळा प्रभावीपणे नष्ट होतो. यामुळे पिकाचे उत्पादन सुरक्षित राहते.
फेरपालट, आच्छादन आणि सघन लागवड केल्यास लव्हाळा तणाची वाढ कमी होते. भाताचे पेंढे, झाडांची पाने किंवा प्लास्टिक आच्छादन दिल्यास तणाच्या गाठी उगवत नाहीत.
पिके जवळजवळ लावल्यास लव्हाळा तणाला प्रकाश, जागा आणि पोषणासाठी स्पर्धा करावी लागते. यामुळे त्याची वाढ नैसर्गिकरीत्या थांबते.
खोल नांगरणी करून तणांच्या गाठी गोळा करुन बाहेर काढाव्यात आणि पूर्ण वाळवाव्यात. उन्हाळ्यात ६–८ आठवडे प्लास्टिक सोलरायझेशन केल्यास तणांची बियाणे आणि गाठी नष्ट होतात.
ट्रायकोडर्मा, पिथीयम आणि अझोस्पिरीलम सारखे सूक्ष्मजीव लव्हाळा तणाच्या गाठींवर आक्रमण करून वाढ थांबवतात. तसेच काही कीटक (थ्रिप्स, फुलमाशी, बग) तणाच्या गाठींना खाद्य बनवतात.
ग्लायफोसेट, २,४-डी, अॅट्राझिन, पेंडिमेथालिन आणि मेटोलाक्लोर ही तणनाशके लव्हाळावर प्रभावी आहेत. फवारणीचा योग्य डोस, योग्य वेळ आणि सुरक्षितता पाळल्यास तण नियंत्रण जलद होते.
लव्हाळा तण नष्ट करणे अवघड असले तरी योग्य पद्धतीने शक्य आहे. मशागती + यांत्रिक + जैविक + रासायनिक नियंत्रण एकत्र केल्यास पिकाचे उत्पादन वाचते आणि नफा वाढतो.