Swarali Pawar
जीवामृत हे शेण, गोमूत्र, गूळ, बेसन आणि मातीपासून तयार केलेले द्रव सेंद्रिय खत आहे. हे घरच्या घरी बनवता येते आणि मातीला नैसर्गिक पोषण देते.
रासायनिक खतांमुळे जमीन कमजोर होते आणि खर्च वाढतो. जीवामृत वापरल्याने जमीन सशक्त राहते आणि पिके निरोगी वाढतात.
जीवामृत मातीतील सूक्ष्मजीवांची वाढ वाढवते.त्यामुळे जमीन भुसभुशीत होते आणि तिचा पोत सुधारतो.
या द्रावणामुळे पिकांना नत्र, स्फुरद, पालाश यांसारखी पोषक तत्त्वे सहज मिळतात. पिकांची वाढ सुधारते आणि उत्पादन वाढते.
२०० लिटर बॅरलमध्ये १७० लिटर पाणी, १० किलो शेण, १० लिटर गोमूत्र, २ किलो गूळ, २ किलो बेसन आणि माती मिसळा. दिवसातून २–३ वेळा १०–१५ मिनिटे ढवळा.
सात दिवसांनी जीवामृत तयार होते आणि ते थेट पिकांना देता येते. एका एकरासाठी सुमारे २०० लिटर पुरेसे ठरते.
चांगल्या जीवामृताचा रंग तांबूस-काळसर असतो. यात ३ ते ६ टक्के नत्र असते आणि हे थोडे आम्लधर्मी स्वरूपाचे असते.
जीवामृत हे स्वस्त, सोपे आणि पर्यावरणपूरक खत आहे. त्याचा वापर केल्याने शेतकऱ्यांना चांगले उत्पन्न आणि जमिनीचे आरोग्य दोन्ही मिळते.